Kripto paraların başlattığı merkeziyetsizlik bilinci artık hayatımızın odak noktası oluyor. Blok zincir teknolojisinin gelişmesi ve farklı alanlarda projelerin üretilmesi ile dünyamız merkeziyetsizliğe doğru ilerliyor. Merkeziyetsizlik; herhangi bir otorite tarafından gözetilmeden ve o otoriteye ihtiyaç duymadan var olabilen organizasyon tekniğidir. Merkeziyetsizlik ile ilgili en güzel örnek bankadan bankaya para transferi üzerinden anlatılabilir. Örneğin bankada paranız var. Bir kişiye para transferi yapmak isterken bankaların (Devlet gözetimi altında) onayına ihtiyacınız vardır. Ayrıca sizin tüm malvarlığınız, hesap hareketleriniz banka ve devlet içinden birçok kişinin gözleri önünde sergilenmektedir. Üstelik her an başkaları tarafından ulaşılabilir veya dışarı sızdırılabilir.
Birazdan bahsedeceğimiz Calamari Network ve onun Polkadot ağındaki ikizi Manta Network insanların malvarlıklarının ve işlemlerinin gizliliğini önemsiyor ve bunların temel insan hakkı olduğundan bahsediyor. Proje ekibi sadece kripto paralar ile ilgili değil tüm hayatımızın gizliliği için çalışmalarına aralıksız devam ediyor. Gelin projeyi yakından tanıyalım
Calamari Network Nedir?
Calamari Ağı, Kusama yani Polkadot’un test ağında yer alan tüm DeFi ekosistemine hizmet vermek için oluşturulmuş tak-çalıştır gizlilik koruma protokolüdür. İşlemlere ve diğer kullanım durumlarına; birlikte çalışabilir, kullanımı kolay, yüksek performanslı ve denetlenebilir zincir üstü gizlilik getirir. Proje bu işlemler için birazdan bahsedeceğimiz ZKP teknolojisini kullanıyor.
Projenin arkasında p0xeidon labs ekibi bulunmaktadır. p0xeidon labs; web3 genelinde gizliliği sağlama misyonunda birinci sınıf katkı sağlamak için oluşturuldu. Ekipte Harvard Üniversitesi, MIT ve Algorand deneyimli kripto para birimi uzmanları, profesörler ve akademisyenler bulunmaktadır. Manta ayrıca resmi bir Web3 Vakfı hibe alıcısı, Substrate Builder Programının bir üyesi ve Berkeley Blockchain Accelerator üyesidir. Ekip, gizliliğin temel bir insan hakkı olduğuna inanıyor ve “ZKP -Sıfır Bilgi Kanıtlarını” kullanarak gizliliği dünya için erişilebilir kılmak için araçlar oluşturuyor. Ekip aynı zamanda “Universal Privacy Alliance – UPA – Evrensel Gizlilik İttifakı” oluşumunu başlatarak tüm dünyaya gizlilik bilincini yaymak istiyor.
Gizlilik – Dijital Gizlilik Nedir?
İnternet üzerinde bir çok websitesine gerçekleştirdiğimiz bankacılık, alışveriş, vatandaşlık hizmetleri ve sosyal ağ etkileşimi gibi faaliyetler sırasında kişisel bilgilerimizi sunuyoruz. Bizlerin bilgilerimizi sunduğumuz bu bilgi teknolojisinin adı WEB2. Fakat az önce bahsettiğimiz merkeziyetsizlik yapısının hakim olduğu internet teknolojisine ise WEB3 diyoruz.
WEB3 ile ilgili detaylı makalemize buradan ulaşabilirsiniz!
Web3 ile internet üzerinde yaptığınız tüm işlemler blokzincirler üzerinde işlenecek ve herhangi bir kişisel bilgi sunmadan işlemlerimizi yapabileceğiz. Ancak blok zincirler hareketleri de şeffaflık gereği izlenebilmekte. Her ne kadar adreslerimiz karmaşık sayı ve harf öbeğinden oluşsa da takip edilebiliyor. Örneğin Ethereum kurucusu Vitalik Buterin’in tüm cüzdan hareketleri milyonlarca insan tarafından izleneniliyor. İşte Calamari ve Manta bunun da önüne geçmek için ZKP teknolojisini kullanıyor.
ZKP Nedir?
ZKP’ler, blok zincirine herhangi bir özel bilgi göndermeden özel işlemlerin geçerliliğini garanti etmek için kullanılır. Calamari ve Manta; Web3’te oluşturma konusunda kritik öneme sahiptir.
Sıfır Bilgi Kanıtları (ZKP’ler), birinin (kanıtlayanın) herhangi bir bilgiyi ifşa etmeden bir ifadenin doğruluğunu bir başkasına (doğrulayıcı) kanıtlamasına izin verir. ZKP’ler, tüm kripto varlıkları için gizliliği sağlamak ve ağın Web3 için gizlilik katmanı olma vizyonunu yerine getirmek için Manta Network’ün gizlilik koruma işlevinin ana aktörüdür.
Bir ZKP oluşturmak için hem kanıtlayıcı hem de doğrulayıcının bazı paylaşılan sırları taahhüt etmesi ve bu paylaşılan sırrı ortak parametreler oluşturmak için kullanması gerekir. Trusted Setup (Güvenilir Kurulum), hesaplanan ve doğrulanan doğrulama ve doğrulama anahtarlarını oluşturur, ayrıca bu anahtarların hesaplanması, atılması gereken bazı zehirli atıklar üretir (yani, zehirli atıkların atıldığına güvenirsiniz).
ZKP – Zero Knowledge Proof – Sıfır Bilgi Kanıtları yazımıza buradan ulaşabilirsiniz!
Dikkat ettiyseniz hemn Calamari hem de Manta Network diyoruz. Manta Network Nedir sorusunun cevabını vermeden önce kısaca Polkadot ve Kusama bağından bahsedelim.
Polkadot – Kusama
Polkadot ekosisteminde yer almak isteyen her proje ilk olarak Kusama ağında başlatılır. Kusama ağı diğer blok zincirlerdeki test ağlarına benzem ancak ağ üzerinde tüm işlemler gerçek bir maddi değere sahip olduğundan farklıdır. Polkadot, sistemin ana zinciri olarak görev yapan bir “Relay” (Röle) Zincirdir ve “Parachains” olarak adlandırılan diğer projelerin yürütülmesine olanak sağlar. Bu sistem ile parachainlerdeki işlemlerin sıralı yerine paralel olarak işlenmesine izin verilir. Polkadot hakkında daha detaylı bilgi için yazımıza göz atabilirsiniz.
Polkadot Nedir? Yazımıza buradan ulaşabilirsiniz!
Сrowdloan, kişilerin kendi DOT’larını (KSM) kiralama süresinin sonuna kadar kilitlemeyi kabul ederek katkıda bulunmalarına olanak tanır. Ekipler, katkıda bulunanları uygun gördükleri şekilde ödüllendirebilir ve kitle kredilerini yerel olarak Polkadot (Kusama) veya bir üçüncü taraf platformunda barındırarak çeşitli şekillerde yapılandırabilir.
Manta Network Nedir?
Manta Network; Calamari’nin Polkadot’daki ikizi olduğundan bahsetmiştik. Manta, evrensel gizlililk blok zinciri platformudur. Manta, DeFi, NFT’ler, GameFi, DAO’lar ve sayısız diğer blok zinciri uygulamalarına gizlilik getirmeye odaklanıyor. Manta’nın vizyonu, tüm ekosistem için daha uygun gizlilik koruma hizmetleri sağlamaktır. Manta, gizliliği sağlarken birlikte çalışabilirlik, kolaylık, yüksek performans ve denetlenebilirlik sunarak kullanıcıların herhangi bir blok zinciri arasında özel transferler ve işlemler gerçekleştirmesine olanak sağlayacak. Manta’nın ZK – sıfır bilgi kriptografisi, geliştiricilerin birlikte çalışabilir, kullanımı kolay, yüksek performanslı ve denetlenebilir olan uçtan uca gizlilik garantileriyle dapp’ler oluşturmasına olanak tanır.
Manta Network hakkında daha detaylı bilgi almak için makalemize göz atabilirsiniz.
Projenin Yatırımcıları
Manta’nın yatırımcıları arasında kripto varlıklar arasında oldukça büyük öneme sahip ve popüler isimler bulunmakta. Polychain, ParaFi, Binance Labs, Multicoin, CoinFund, Alameda Research, DeFiance ve Hypersphere gibi sektörün dev isimleri yer alıyor.
Roadmap
Calamari Network roadmap’i Notion sitesinde sunulmakta. Sizlere linkini de buraya bırakıyoruz. Calamari Network Roadmap’ine buradan ulaşabilirsiniz
Dolphin Testnet 1 ve 2, Collator programı, Calamari Network Blok Explorer Entegrasyonları tamamlanan projenin ilk hedefi birazdan bahsedeceğimiz Trusted Setup’ın Ceremony’si. Ardından tabi ki de Manta platformunun başlatılması. Proje bugünlerde oldukça sıkı bir çalışma sergiliyor. Yakın gelecekte Dolphin Testnet 3 ve Manta Pay 2. Adım testnetleri başlatılacak.
Proje Testnetleri
Dolphin Testnetleri
Aralık 2021’de piyasaya sürülen Dolphin V1, 6.000 benzersiz cüzdan adresi ile 60.000’den fazla benzersiz işlem gerçekleştirdi. Dolphin v1’in amacı, çekirdek topluluktan mümkün olduğunca çok geri bildirim toplamak olduğundan herhangi bir teşvik ödül programı bulunmamaktaydı. Buna rağmen, 500 yanıt ve binlerce geri bildirim toplandı ve Dolphin v2’yi oluşturmak için tek tek incelendi. V2 testnet aşaması için V1 testnet aşamasından farklı olarak; teşvik ödül programı da açıklandı. Dolphin v2 ile ilgili geri bildirim formunu doldurarak ve Gleam kampanyasındaki diğer talimatları tamamlayarak Airdrop Ödüllerine hak kazanabilirsiniz. Tekrar hatırlatalım; testnete ve ödül etkinliğine katılmak için sitemizdeki talimatları adım adım takip edebilirsiniz. Testnete buradan ulaşabilirsiniz.
MantaPay
Manta’nın tüm ekosisteme uçtan uca gizlilik ile kripto varlık transferi sağlayacağı aracıdır. MantaPay; zkSNARK (bir tür ZKP) kullanan, zincir üstü çok varlıklı ve korumalı bir havuzdur.. Manta; Bring Your Own Token yani Kendi Tokenini Getir özelliğini, tüm ekosisteme sunar ve güç aldığı, Polkadot Cross Chain Messaging teknolojisi ile; DOT/KUSAMA ekosisteminde yer alan tüm tokenleri desteklemektedir. İlerleyen dönemde tüm ağlar için kullanılabilir olacak.
Peki Manta bunları nasıl yapacak? Blok zincirlerinin büyük çoğunluğunun aksine; Manta’da işlemler sıfır bilgi kanıtlarıyla, NFT’lere çevriliyor. Yani her işlem benzersiz ve tamamen özeldir.
Tüm bu özelliklere sahip MantaPay ilk olarak Calamari Network üzerinde başlatılıyor. İki aşamalı yapılacak MantaPay testnetlerine sizler de katılabilirsiniz ve ekosisteme katkıda bulunabilirsiniz.
Manta Network Trusted Setup | MantaPay 1. Adım videomuzu sizler için ekliyoruz. Bu yazıdan sonra hemen katılın.
Manta Pay için kullanılan özel ZKP türü, “Groth16” olarak bilinen bir ZK-SNARK’tır ve iki parça genel altyapı gerektirir: bir kanıtlama anahtarı ve bir doğrulayıcı anahtar. Trusted Setup, bu anahtarları güvenli bir şekilde oluşturmaya yönelik bir işlemdir.
Bu Anahtarlar Nelerdir?
Manta Pay, kullanıcıların gizliliklerinden ödün vermeden birbirlerine coin göndermelerini sağlar. Bunun çalışma şekli, kullanıcıların Bitcoin veya Ethereum’da olduğu gibi hassas bilgileri (adres,coin türü, miktar) zincir üzerinde yayınlamak yerine bir ZKP yayınlamasıdır. Bu ZKP, “Geçerli bir işlem yapıyorum” ifadesinin bir kanıtıdır. (Gerçek ifade elbette biraz daha karmaşıktır.)
Dolayısıyla bu durumda Manta Pay kullanıcısı bir kanıtlayıcıdır ve Manta Ağı düğümleri “Geçerli bir işlem gerçekleştiriyorum” ifadesinin doğrulayıcılarıdır . İspatın kendisi karmaşık bir matematik probleminin çözümüdür. Bu matematik problemi, dürüst bir kanıtlayıcı (geçerli bir işlem gönderen bir kullanıcı) tarafından kolayca çözülebilir, ancak dürüst olmayan bir kanıtlayıcı (dolandırıcı bir işlem sunmaya çalışan biri) için neredeyse imkansızdır. Bir doğrulayıcı, o matematik problemine yönelik iddia edilen bir çözümün geçerli olup olmadığını hızlı bir şekilde kontrol edebilir. En önemlisi, çözümün kendisi adres, coin türü veya miktar gibi hassas bilgileri ifşa etmez.
Yazının başlandığı tarihte toplam katılımcı sayısı 4000 kişiye yaklaştı. Katılımcı sayısı olarak ZCash Trusted Setup’ını geçen projenin gözü şimdi rekoru 11bin kişi ile elinde tutan Tornado Cash’de.
KMA Tokenemonics – KMA Token Bilgileri
Calamari Network tokeni simgesi $KMA ‘dır. Kasım 2021’deki token oluşumunda, ilk arz olarak 10 milyar KMA token yaratıldı. Bu arzın yaklaşık %24’ü Calamari Network’ün ilk parachain yuvasını (slot) güvence altına almasına yardımcı olan ödüllerin bir parçası olarak kitlesel kiralama (crowdloan) katılımcılarına dağıtıldı. KMA tokenin herhangi bir özel satışı yapılmadı ve takım payı yoktur.
Polkadot Parachain Slot Müzayedesi Nedir? Yazımıza buradan ulaşabilirsiniz!
KMA Coin Nasıl Alınır?
KMA Coinleri Gateio, MEXC, KuCoin ve Huobi gibi yüksek hacimli borsalarda bulabilirsiniz. Tokenleri temin ettikten sonra cüzdanınıza kolayca gönderebilirsiniz.
Calamari Network Mekanizması
Calamari’nin üzerine inşa edildiği Kusama, Nominated Proof of Stake’i (NPoS) çalıştırıyor. Diğer tüm Proof of Stake modelleri gibi, doğrulayıcılar blok zincirinde gönderilen işlemleri doğrulamak için kullanılır. Bu, blok işlemlerinin “mayınlı olması” için karmaşık matematiksel denklemlerin çözülmesini gerektiren Bitcoin’in üzerinde çalıştığı Proof of Work modelinden farklıdır.
Ağ performansını ve sansüre karşı dirençli tutarak yüksek kaliteli düğümleri sürdürülebilir bir şekilde çalıştırmayı mümkün kılmak için, derleyicilerin ürettikleri her blok için sabit bir KMA ödülü almaya hak kazandığı Delegated-Proof-of-Stake (DPoS) modeline geçti. DPoS’ta, $KMA sahipleri collator’lere (stake havuzu) yetki verir. KMA’yı collator’lere devretmek, doğru blokları üretmek için onlara güvenmenizi sağlar. Bunların hepsi zincirleme olarak gerçekleşir. Dilediğiniz havuzu seçerek, tokenlerinizi devreder ve pasif getiri elde edersiniz. Bu getiri oranı değişkendir ve ağ içinde herhangi bir zamanda tokenlerini stake eden kullanıcı sayısına bağlıdır. Getiri oranlarını dApp üzerinde doğrudan görebilirsiniz.
KMA Token Nasıl Stake Edilir?
Eylül 2022 yılında $KMA token stake havuzlarının açılması ile birlikte proje kısa sürede %50 oranında değer kazandı. Sizler de değerli bir projenin coinini ayı piyasasında alıp hem HODL edip hem de pasif gelir elde edebilirsiniz. KMA Token Nasıl Stake Edilir? videomuz da sizler için ekliyoruz. Stake etmeye başlamak için sadece Polkadot cüzdana ihtiyacınız var.
Polkadot Cüzdan Nasıl Oluşturulur? Yazımıza buradan ulaşabilirsiniz
Ardından aşağıdaki videoyu izleyerek adım adım KMA stake etmeyi öğrenebilirsiniz.
KMA coinlerinizi stake havuzlarına aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
Stake linki: https://app.manta.network/#/calamari/stake
Anlık olarak staking ödül oranı %100’ü geçmiş durumda. Yüksek potansiyele sahip bir proje olduğundan hem kazanmak hem de coin sayısını arttırmak için staking önemli bir fırsat.
Ödül dağıtımı ise şu şekilde hesaplanıyor. Üretilen her blokta ~114 KMA oluşturuluyor. (yıllık toplam ihracın %3) Bu ödül daha sonraki ödemeler için aşağıdaki şekilde tahsis edilir.
- Bu ödülün %10’u, collator (stake havuzu) çalıştırma masraflarını telafi etmek için onu üretenlere gider
- Kalan %90, bu collator’e stake eden herkes arasında stake edilen KMA ile orantılı olarak bölünür
Minimum stake miktarı ise 5.000 KMA coindir. En fazla 12 saat sonra, biriken ödüller otomatik olarak, doğrudan toplayıcının ve stake edenlerin adreslerine gönderilir. Unstake blokaj süresi 7 gündür. Eğer collator olmak isterseniz ise 4 milyon adet KMA coine sahip olmanız gerekmektedir.
KMA Token Kullanımı
KMA için daha önce duyurulan Token dağıtımında, KMA ihraçlarının %10’u gelecekteki Calamari crowdloan’ı teşvik etmek için ayrıldı. Manta ekibi, 2022 Temmuz’unda bir crowdloan başlatmaya gerek kalmadan Calamari için ikinci bir slot sağlamayı başardı ve bu yeni slota geçiş, herhangi bir kesinti veya kullanıcılar üzerinde herhangi bir etki olmadan Ağustos ayında tamamlandı. Bu parachain slotu – yuvası kendi kendini finanse ettiğinden, %9 KMA rezervi, Calamari Network’ün merkeziyetsizliğini artırmaya yardımcı olan staking girişimleri için yeniden kullanılabilir oldu. Bu işlemlerde %1 de geliştirme fonuna aktarılmaktadır.
Calamari Network başlangıçta bir stake etme modeli olmadan başlatıldı. Collator programına katılan topluluğun büyük desteğiyle , ağ bugün 30’dan fazla collator tarafından işletilmektedir. Bu collator’ler node altyapısını çalıştırma maliyetlerine tabidir. Şu an başlangıç dönemi olduğundan ağ kullanımı düşük seviyelerdedir ve collator’ler desteklenmektedir.
Ödüller için uygun olan stake havuzları başlangıçta 63 ile sınırlı olacak. Böylece ekonomik rekabet yoluyla en iyi blok üreticilerinin seçilmesine sağlanacak.
Ayrıca, teknik bilgisi olmayan kullanıcıların KMA delegasyonlarıyla oy vererek ağ istikrarını desteklemelerine olanak tanınacak.
KMA başlangıçta deflasyonist bir token olarak başladı ve ilk 3 yıl boyunca kesinlikle deflasyonist kalacak.
- Her yıl hazineden ilk ihracın %3’ünün yakılması, stake ödüllerinden 3 yıl boyunca %9’luk enflasyonun tamamen ortadan kaldırılması
- Toplanan tüm işlem ücretlerinin %45’inin yakılması
- (Yönetim tarafından talep edilirse) Ağ tarafından toplanan bir gizlilik priminin yakılması sağlanacak.
3 yıl sonra topluluk, KMA için gelecekteki ödül yapılarına karar verecek.
SON
Calamari ve Manta Network, gizlilik koruması yoluyla daha iyi bir Web3 dünyası inşa etmeye kendini adamıştır. Manta’nın ürün tasarımı ilk ilkelerden başlar ve zkSNARK gibi önde gelen kriptografi mimarileri aracılığıyla blok zinciri kullanıcıları için uçtan uca gizlilik koruması sağlar. Manta, gizliliği sağlarken birlikte çalışabilirlik, kolaylık, yüksek performans ve denetlenebilirlik sunarak kullanıcıların herhangi bir paralel varlık zinciri arasında özel transferler ve işlemler gerçekleştirmesine olanak tanır. Manta’nın vizyonu, tüm blok zinciri dünyası için daha uygun gizlilik koruma hizmetleri sağlamaktır.
