Merhaba dostlar! Bugün Ethereum’un kurucusu olan Vitalik Buterin’in yeni makalesinden bahsetmek istiyorum. Bu makalede, Ethereum’un geleceği ve gelişimiyle ilgili çok önemli konulara değiniliyor.
Vitalik Buterin tarafından yazılan makalede, Ethereum’un üç büyük teknik geçişe ihtiyaç duyduğu ve bu geçişlerin neden önemli olduğu anlatılmaktadır. Bu üç geçiş şunlardır:
- L2 ölçeklendirme geçişi: Herkesin rollup’lara geçmesi
- Cüzdan güvenlik geçişi: Herkesin akıllı sözleşme cüzdanlarına geçmesi
- Gizlilik (ZK) geçişi: Gizlilik koruyucu fon transferlerinin mevcut olması ve diğer gelişmekte olan araçların (sosyal kurtarma, kimlik, itibar) gizlilik koruyucu olması
Makalede belirtilen üç geçiş, Ethereum’un başarısı için önemlidir. İlk geçiş olmadan Ethereum başarısız olur, çünkü her işlem maliyetli olur ve kitle pazarına hitap eden her ürün merkezi çözümlere yönelir. İkinci geçiş olmadan Ethereum başarısız olur, çünkü kullanıcılar fonlarını (ve finansal olmayan varlıklarını) saklamaktan rahatsız olur ve herkes merkezi borsalara geçer. Üçüncü geçiş olmadan Ethereum başarısız olur, çünkü tüm işlemler ve POAP’ler gibi diğer varlıklar herkes tarafından herkese açık bir şekilde görülebilir olması birçok kullanıcı için gizlilik açısından kabul edilemez bir fedakarlıktır ve herkes verilerinizi biraz olsun gizleyen merkezi çözümlere geçer.
Bu geçişlerin her biri belirtilen nedenlerden dolayı önemlidir, ancak bu geçişlerin doğru bir şekilde çözülebilmesi için yoğun bir koordinasyon gereklidir. Sadece protokol özelliklerinin geliştirilmesi yeterli değildir; bazı durumlarda Ethereum ile etkileşim şeklimizin oldukça temel değişikliklere ihtiyaç duyması gerekmektedir, bu da uygulamaların ve cüzdanların derin değişikliklere tabi tutulmasını gerektirir.
Bu üç geçiş, kullanıcılar ve adresler arasındaki ilişkiyi kökten değiştirecektir. L2 ölçeklendirme dünyasında, kullanıcılar birçok L2’de var olacaklar. Örneğin, Optimism’de bulunan ExampleDAO üyesi misiniz? O zaman Optimism’de bir hesabınız var demektir! ZkSync’teki bir stabilcoin sisteminde CDP’ye sahip misiniz? O zaman ZkSync’te bir hesabınız var! Tesadüfen Kakarot üzerinde bulunan bir uygulamayı denemiş olsanız bile, Kakarot’ta bir hesabınız olacaktır! Bir ENS CCIP çabası bir başarı öyküsüdür ve gerçekleşmesi gereken radikal reformların mümkün olduğunu gösteren bir işaret olarak görülmelidir. Ancak, yapılması gereken birçok uygulama katmanı reformu daha vardır. Birkaç örnek:
Birçok dapp, kullanıcıların off-chain imzalar sağlamasına bağımlıdır. Externally-owned accounts (EOA) ile bu kolaydır. ERC-1271, smart contract cüzdanları için bunu standartlaştırılmış bir şekilde yapmanın yollarını sunar. Ancak, birçok dapp hala bunu gerçekleştirmemektedir ve bu, smart contract cüzdanlarıyla uyumlu olmak için daha fazla çalışma gerektirmektedir.
Özel anahtarların saklanması ve yönetimi gibi güvenlik ve kullanılabilirlik konuları da ele alınmalıdır. Smart contract cüzdanları, kullanıcıların güvenli bir şekilde anahtarlarını yönetmelerini ve gerektiğinde kurtarma işlemlerini gerçekleştirmelerini sağlamak için uygun araçları sunmalıdır. Bu, kullanıcı deneyimini iyileştirmek ve potansiyel güvenlik risklerini azaltmak için önemlidir.
Bununla birlikte, bu geçişler sadece teknik zorluklarla sınırlı değildir. Kullanıcıların alışkanlıklarını ve davranışlarını değiştirmesi gereken bir dizi koordinasyon ve eğitim de gerektirir. Ethereum ekosistemi olarak, bu geçişlerin farkındalığını artırmak, kullanıcıları bilgilendirmek ve ihtiyaç duyulan araçları ve kaynakları sağlamak önemlidir.
Ethereum’un bir deneysel teknoloji olarak başlayan yolculuğu, olgun bir teknoloji yığınına dönüşmek ve ortalama kullanıcılara açık, küresel ve izin vermeyen bir deneyim sunabilmesi için üç önemli teknik geçişe ihtiyaç duyar. Bu geçişler, L2 ölçeklendirme, akıllı sözleşme cüzdanları ve gizlilik üzerinde odaklanır. Her bir geçiş, Ethereum kullanıcıları ve adresleri arasındaki ilişkiyi kökten değiştirecektir. Ancak, bu geçişlerin başarıyla gerçekleştirilmesi, karmaşık koordinasyon ve çaba gerektirir.
Makalenin Orjinal Hali: https://vitalik.eth.limo/general/2023/06/09/three_transitions.html
Ethereum Gelişmeye Devam Ediyor
Ethereum, blok zinciri tabanlı bir platform olarak başlangıçta büyük ilgi gördü ve hala en popüler ve etkili kripto para platformlarından biridir. Ancak, zaman içinde bazı zayıflıklar ve sınırlamalar ortaya çıktı. Bu nedenle, Ethereum geliştirme ekibi ve topluluk, bu zayıflıkları ele almak ve platformun ölçeklenebilirliğini, kullanılabilirliğini ve gizliliğini artırmak için çeşitli geçişler ve geliştirmeler üzerinde çalışıyor.
Ethereum 2.0, Ethereum’un ölçeklenebilirlik sorununu ele alan en önemli geçişlerden biridir. Ethereum 2.0, mevcut Proof of Work (PoW) konsensüs mekanizmasını Proof of Stake (PoS) ile değiştirmeyi amaçlar. PoW, madencilik faaliyetlerine dayanan bir mekanizmadır ve enerji tüketimi yüksek olabilir. PoS ise sahip olduğunuz tokenlarla ağa katkıda bulunmanızı gerektiren bir mekanizmadır. PoS, enerji verimliliğini artırabilir ve ağın daha ölçeklenebilir hale gelmesine yardımcı olabilir. Ethereum 2.0’nin bir parçası olan “faza geçiş” süreci, bu yeni konsensüs mekanizmasının ağa uygulanmasını sağlamak için aşamalı olarak gerçekleştiriliyor.
Ethereum ağında yapılan işlemler için ölçeklenebilik bir zorluktur. Mevcut yapı, ağın her bir düğümünün tüm işlemleri doğrulaması gerektiği için sınırlı bir işlem kapasitesine sahiptir. Bu sorunu çözmek için Layer 2 çözümleri geliştirilmektedir. Layer 2, Ethereum’un ana zincirine ek olarak çalışan ve daha hızlı ve düşük maliyetli işlem yapmayı sağlayan ikinci katman protokolleridir. Örneğin, Plasma ve Optimistic Rollup gibi Layer 2 çözümleri, işlem hacmini artırırken ana zincir üzerindeki yükü azaltabilir. Bu, Ethereum’un daha ölçeklenebilir bir platform haline gelmesine yardımcı olabilir.
Ağ üzerindeki adreslerin ağlar arasında eşdeğer olabilmesini sağlamak için çalışmalar yapılmıştır. Örneğin, CREATE2 ve ERC-2470 tek örnekli fabrika gibi adres kodları kullanılarak bu eşdeğerlik sağlanır. Bu da kullanıcıların farklı ağlarda birden fazla adresi aynı akıllı sözleşme cüzdanı ile yönetebilmelerine olanak tanır. Böylece kullanıcılar, Ethereum ağı üzerindeki farklı zincirlerde birden fazla adresi aynı akıllı sözleşme cüzdanı ile yönetebilmelerine olanak tanır. Bu da kullanıcı deneyimini kolaylaştırır ve Ethereum’un çoklu zincir ekosistemine entegrasyonunu artırır.
Ethereum geliştirme ekibi ayrıca gizlilik konusunda da çalışmalar yürütmektedir. Ethereum, blok zinciri tabanlı olduğu için tüm işlemler ve hesap bakiyeleri herkesin erişimine açıktır. Ancak, özel işlemlerin ve hesapların gizliliği sağlama çabaları vardır. Zero-Knowledge Proof (ZKP) ve sıfır bilgi protokolleri gibi teknolojiler, kullanıcıların işlemlerini gizli tutarken ağ üzerinde doğrulama yapmasına olanak tanır. Bu, Ethereum ağında gizlilik ve güvenlik düzeyini artırır.
Bunun yanı sıra, Ethereum ağındaki geliştiriciler ve kullanıcılar arasındaki iletişimi kolaylaştırmak için araçlar ve platformlar da geliştirilmektedir. Solidity gibi akıllı sözleşme dili, Ethereum üzerinde işlem yapmak için kullanılır. Ayrıca, Web3.js ve ethers.js gibi kütüphaneler, geliştiricilerin Ethereum ile etkileşimde bulunmalarını ve uygulamalar oluşturmalarını sağlar. Bu araçlar, Ethereum ekosisteminin büyümesine ve gelişmesine katkıda bulunur.
Son olarak, Ethereum topluluğu ve geliştirme ekibi sürekli olarak ağın güvenliğini ve sürdürülebilirliğini sağlamak için çalışmaktadır. Ağ üzerindeki zayıflıkları ele alan güvenlik denetimleri yapılır ve ağa yönelik saldırılara karşı önlemler alınır. Aynı zamanda, Ethereum 2.0’nin tamamlanmasıyla birlikte enerji verimliliği ve çevresel etki de iyileştirilmiş olacaktır.
Tüm bu gelişmeler ve çalışmalar, Ethereum’un daha ölçeklenebilir, kullanıcı dostu, gizlilik odaklı ve güvenli bir platform olma hedefine yönelik adımlardır. Ethereum’un gelecekteki potansiyeli oldukça büyük ve inovasyonlarla dolu bir alan olarak görülmektedir. Geliştiriciler ve topluluk, Ethereum’un potansiyelini gerçekleştirmek ve blockchain teknolojisinin sınırlarını genişletmek için sürekli olarak yeni fikirler ve çözümler üretmektedir.
